پرداخت مالیات بارزترین هدف در تئوری های مالیاتی است که منجر به توزیع عادلانه درآمد می گردد. در نظام مالیاتی کشور، مالیات حقوق جزئی از بخش های مالیات بردرآمد می باشد. همچنین در ردیف مالیات های مستقیم قرار داشته و با نسبت خاصی از درآمد شخصی تعیین می شود.

طبق ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، تمام افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند. مالیات بر حقوق از نظر حجم، ثبات، کارایی و سهولتی که در وصول دارد از اهمیت بسزایی برخوردار است.

در میان انواع مالیات، مالیات بر حقوق کدام نوع است؟ پرداخت مالیات حقوق وظیفه کیست؟

طبق ماده ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم (ق.م.م) و تبصره این ماده، مالیات بر حقوق جز مالیات‌های تکلیفی محسوب می‌شود. مالیات تکلیفی بدین معناست که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق (کارفرما) است و پرسنل در قبال این امور وظیفه‌ای ندارند. همچنین در یک دسته بندی کلی مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود:

• مالیات مستقیم: مالیات‌های که مستقیماً از دارایی و درآمد اشخاص (حقیقی یا حقوقی) حاصل می‌شود؛ نظیر مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر دارایی
• مالیات غیرمستقیم: مالیاتی که به قیمت کالا و خدمات تعلق می‌گیرد و به مصرف کننده منتقل می‌شود. نظیر مالیات بر ارزش افزوه و مالیات واردات

اشخاص مشمول مالیات بر درآمد چه کسانی هستند؟

طبق ماده ۸۲ قانون مالیات‌های مستقیم درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیرنقد تحصیل می کند مشمول مالیات بردرآمد حقوق است.

عوامل مشمول مالیات حقوق

کلیه افرادی که که به هر شکلی مشغول به کار هستند و حقوق دریافت می کنند و بیمه تامین اجتماعی برای آنها لحاظ می‌شود باید بخشی از حقوق دریافتی خود را به عنوان مالیات بر حقوق به وزرات اقتصاد و دارایی پرداخت نمایند. میزان مالیات حقوق در هر سال متفاوت بوده و طبق بخشنامه هایی به کلیه کارفرماها و بنگاه های اقتصادی ارسال می شود و کارفرما موظف است مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر کرده و به حساب مشخص شده وزرات امور اقتصادی و دارایی واریز نماید. برای اطلاع از تمام مواد قانونی مالیات بر درآمد حقوق، لازم است مواد ۸۲ تا ۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم مورد توجه قرار گیرد.

منظور از درآمد مشمول مالیات حقوق چیست؟

طبق ماده ۸۳ ق.م.م درآمد مشمول مالیات عبارت است ازحقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون. این درآمد به دو بخش نقدی و غیرنقدی تقسیم می‌شود.

معافیت‌های مالیات بر درآمد حقوق

معافیت های مالیات حقوق دارای ۱۳ بند مختلف است که در ماده ۹۱ ق.م.م بطور شفاف مورد بحث قرار گرفته و در ادامه آورده شده است:

• مدیران و اعضای هیئت های سیاسی خارجی که به کشور وارد می شوند. همچنین اعضای نمایندگی های فوق العاده از دولت های بین المللی که در کشور حضور دارند. البته این معافیت به شرط وجود معاملات متقابل قابلیت اجرایی دارد.
• رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل.
• کارشناسان خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین المللی به ایران اعزام می‌شوند.
• کارمندان محلی سفارتخانه‌ها وکنسولگری‌ها ونمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
• حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیر پرداخت می‌شود.
• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل.
• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌گیرد.
• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده می‌شود.
• وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن‌ها مستقیماً یا به وسیله حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.

در ادامه جدول مالیات بر درآمد حقوق سال ۱۴۰۰ ارائه شده است.

جدول محاسبه مالیات بر درآمد حقوق سال 1400

متبع: شناسنامه دات آی آر